Rok 2014 "Rokiem czytelnika". Organizacje zrzeszające bibliotekarzy, księgarzy, wydawców i drukarzy chcą w ten sposób uczcić 650 lat działań na rzecz książki.
Sześć i pół wieku temu w Polsce pojawił się "stacjonariusz", czyli osoba, która pełniła zarazem trzy funkcje: wydawcy, księgarza i bibliotekarza. Pod nadzorem uczelni organizował on wytwarzanie, udostępnianie i rozprowadzanie ksiąg, wówczas jeszcze rękopiśmiennych. Król Kazimierz Wielki wymienił stacjonariuszy w dokumencie z 12 maja 1364 r., w którym ustanawiał Studium Generale, czyli późniejszą Akademię Krakowską (obecnie Uniwersytet Jagielloński).
"Chcemy podczas obchodów przypomnieć o historii, ale przede wszystkim promować czytelnictwo" - powiedział PAP Krzysztof Kaleta z Komitetu Organizacyjnego Obchodów Jubileuszu "650 lat w służbie książki". Komitet przedstawił swoje zamierzenia podczas 17. Targów Książki w Krakowie. "Chcemy przypomnieć, że aby coś zrozumieć, nie wystarczy o tym usłyszeć, trzeba o tym przeczytać. Nie ogłaszamy roku wydawcy, bibliotekarza czy księgarza, ale właśnie czytelnika, bo my wszyscy służymy czytelnikowi. Książka istnieje tylko wtedy, gdy jest czytana" - dodał Kaleta.
Obchody zostaną oficjalnie zainaugurowane 12 grudnia w Klubie Księgarza w Warszawie. "Rok czytelnika" będzie się odbywał pod hasłem "650 lat w służbie książki". Zaplanowano m.in. konkursy, spotkania i wykłady na temat bibliotekarstwa, księgarstwa, ruchu wydawniczego i typografii oraz przeprowadzenie serii lekcji bibliotecznych w szkołach.
W marcu na Uniwersytecie Warszawskim ma się odbyć konferencja naukowa "Na co dzień i od święta. Książka w życiu Polaków w XIX - XXI wieku", a w maju na Uniwersytecie Szczecińskim planowana jest konferencja "Książka dobrem kultury".
Do szkół, bibliotek i Dyskusyjnych Klubów Książki ma trafić prezentacja multimedialna obrazująca znaczenie książki. Będzie ona pokazywana także na wystawach i targach książki.
Kulminacja przedsięwzięcia nastąpi w maju przyszłego roku podczas Warszawskich Targów Książki.
W organizację obchodów zaangażowali się przedstawiciele dziewięciu organizacji: Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich, Polskiego Towarzystwa Wydawców Książek, Stowarzyszenia Wydawców Szkół Wyższych, Stowarzyszenia Wydawców Katolickich, Stowarzyszenia Księgarzy Polskich, Ogólnopolskiego Stowarzyszenia Księgarzy, Izby Księgarstwa Polskiego, Polskiej Izby Książki i Polskiej Izby Druku.
Partnerami obchodów są Instytut Książki, Biblioteka Narodowa i Biblioteka Jagiellońska. (PAP)
O projekcie
„My Kazimierz, z Bożej łaski król Polski i ziem: krakowskiej, sandomierskiej, sieradzkiej, łęczyckiej, kujawskiej, pomorskiej i ruskiej (…) postanowiliśmy w mieście naszym Krakowie wyznaczyć, obrać, ustanowić i urządzić miejsce, na któremby szkoła w każdym dozwolonym wydziale kwitnęła. (…)
Wszystkim pospołu i każdemu z osobna przyrzekamy i dobrą wolą zaręczamy niżej wypisane artykuły w niniejszym piśmie zawarte, nienaruszone strzec i zachować, a w szczególności rektorom uniwersytetu, doktorom, mistrzom, scholarom, pisarzom, stacjonariuszom, bedelom (…) chcemy być panem łaskawym”.
Tak głosił akt fundacyjny Studium Generale, wydany 12 maja 1364 roku. W 2014 przypada 650. rocznica ustanowienia pierwszego polskiego uniwersytetu i zarazem pierwszy dokument, w którym wymienia się oficjalnie funkcjonariusza powołanego do upowszechniania ksiąg.
Dla upamiętnienia tej ważnej dla nauki i kultury polskiej daty Komitet Porozumiewawczy Bibliotekarzy, Księgarzy i Wydawców postanowił podjąć szereg działań, które pozwolą z jednej strony ocalić od zapomnienia naszą wspólną historię, a z drugiej przybliżyć społeczeństwu historię powstania książki i jej rolę w rozwoju intelektualnym i społecznym, ogłaszając Rok Jubileuszowy pod hasłem
ROK 2014 ROKIEM CZYTELNIKA
Ideą obchodów, które oznaczać powinny czas szczególnie zintensyfikowanych działań całego środowiska, jest promocja książki i zawodów z nią związanych – bibliotekarzy, księgarzy, wydawców, drukarzy. Mamy nadzieję, że w ten sposób przyczynimy się też do powstrzymania spadku poziomu czytelnictwa. Z badań Biblioteki Narodowej wynika bowiem, że odsetek nieczytających w naszym kraju przekroczył już 60 procent, a obserwatorzy rynku książki zapowiadają zanik książki w tradycyjnej formule typograficznej i wieszczą koniec epoki Gutenberga.
Wiosną 2013 r. powołany został Komitet Organizacyjny obchodów, w skład którego weszli przedstawiciele środowisk związanych z książką i ruchem wydawniczym:
- Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich
- Polskiego Towarzystwa Wydawców Książek
- Stowarzyszenia Wydawców Szkół Wyższych
- Stowarzyszenia Wydawców Katolickich
- Stowarzyszenia Księgarzy Polskich
- Ogólnopolskiego Stowarzyszenia Księgarzy
- Izby Księgarstwa Polskiego
- Polskiej Izby Książki
- Polskiej Izby Druku.
Partnerami obchodów są Instytut Książki, Biblioteka Narodowa i Biblioteka Jagiellońska.
W pierwszym etapie, realizowanym w okresie czerwiec-grudzień 2013 r., przede wszystkim opracowano założenia programowe obchodów Jubileuszu i powołano Komitet Organizacyjny. Na spotkaniach roboczych przedstawicieli KPBKW ustalono listę priorytetów imprez okolicznościowych, przydział zadań organizacyjnych, prowadzono rozmowy z organizacjami, stowarzyszeniami i instytucjami kultury nt. innych możliwości wsparcia merytorycznego, organizacyjnego, finansowego, medialnego Jubileuszu. Opracowane zostały elementy identyfikacji wizualnej: logo, plakat, wydano folder i kalendarz na rok 2014, z ilustracjami obrazującymi historię książki oraz zaznaczeniem dat związanych z Jubileuszem i innymi imprezami promującymi czytelnictwo. W przygotowaniu jest prezentacja multimedialna do rozpowszechniania w szkołach, bibliotekach, księgarniach, dyskusyjnych klubach książki, na wystawach i targach. W czasopismach branżowych ukazują się lub ukażą artykuły dotyczące tematyki książki i obchodów Roku Jubileuszowego.